Mübadeleye kadar Rumların, Ortodoks Türkler olan Karamanlıların ve Müslüman Türklerin birlikte yaşadığı bir orta Anadolu köyü olan Cemil’de, oldukça zengin taş işçiliği ile yapılmış eski Rum evleri ve freskolar bulunuyor. Güneybatısında Keşlik Vadisi içinde oyma kiliselere, barınaklara ve vadinin içinden geçen bir dereye sahip. Lengeryos Mevkiine tepeden bakan, şimdi yerinde sadece yıkıntıları bulunan Eski Kilise, 1950’lerde yıkılıp taşları ile şimdiki köy camisine ek yapılmış.
Cemil Köyü içerisinde yer alan Cemil Köyü Kilisesi, üç apsisli ve iki taraflı olarak dizilmiş üçer sütun üzerine oturtulmuş bir yapı. Beşik tonozlu bir tavana sahip olan yapı 1882’de yapılmış. Vadi tarafına yapılmış çan kulesi ise gayet sağlam olarak ayakta. Kayaya oyulmuş eski şapel de kilisenin yanında görülebiliyor. Fener Rum Patriği Bartholomeos 15 yıldır Kapadokya’daki değişik kiliselerde gerçekleştirdiği geleneksel bahar ayinini 2014’te Cemil Kilisesi’nde yapmış.
Ürgüp-Mustafapaşa-Taşkınpaşa karayolu üzerinde bulunan Keşlik Manastırı, Cemil Köyü’nü 2 km geçtikten sonra ulaşılan bir yapı. Mustafapaşa’ya 10 km kadar uzakta Damsa Barajının da ilerisinde yer alan manastır kompleksi içinde iki kilise, bezirhane, şarap imalathanesi, mutfak, yemekhane, okul, ayazmaü ve rahiplerin kaldığı evler bulunuyor. 200 kişiyi barındırdığı düşünülen manastırın en dikkat çekici yapısı Arkhangelos Kilisesi.
Keşlik Manastırı ziyaret saatleri, yaz dönemi (1 Nisan – 31 Ekim) 08.00-19.00, kış dönemi (1 Kasım – 31 Mart) 08.00-17.00. Keşlik Manastırı giriş ücreti 12TL, Müze Kart geçerli.